สายพันธุ์แคคตัสที่นิยมปลูกในไทย

 แคคตัส ไม้หนามมีเสน่ห์

ไม้หนามที่มีขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่ ที่เรามักเรียกรวมๆ ว่า แคคตัส (Cactus) หรือ กระบองเพชร เป็นพืชทนแล้งชนิดหนึ่งที่นิยมเพาะปลูกในประเทศไทยอย่างมาก ในหลายๆ พื้นที่ก็มีการสร้างโรงเรือนเพื่อเพาะปลูกอย่างเป็นล่ำเป็นสัน เป็นธุรกิจที่ทำรายได้ให้กับคนจำนวนไม่น้อย

ความน่าสนในของแคคตัส น่าจะมาจากสาเหตุหลายประการ ไม่ว่าจะมีรูปทรงที่แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัดในแต่ละสายพันธุ์ ด้วยขนาดต้นที่ส่วนใหญ่มีขนาดไม่ใหญ่ จึงทำให้สามารถนำมาเพาะปลูกในกระถางขนาดเล็ก กระถางเซรามิคสวยๆ และนำไปวางเพื่อตกแต่งในตำแหน่งต่างๆ ของบ้าน

นอกจากนี้ "ดอก" ซึ่งแคคตัสในทุกสายพันธุ์ จะสามารถให้ดอกได้ บางสายพันธุ์ให้ดอกขนาดเล็ก บางสายพันธุ์ให้ดอกขนาดใหญ่ อาจใหญ่กว่าลำต้นเสียอีก ส่วนสี ก็มีให้เลือกแทบทุกสีเช่นกัน

คุณทราบหรือไม่ว่า แคคตัส (กระบองเพชร), อโล (ไม้ประเภทหางจระเข้ที่เรารู้จักกันดี) หรือแม้กระทั่ง ฮาโวเทีย เป็นสายพันธุ์ที่อยู่ในตระกูล "ไม้อวบน้ำ" (Succulent)  และปัจจุบัน เราสามารถนำเนื้อเยื่อมาขยายพันธุ์ได้แล้วเช่นกัน

สายพันธุ์แคคตัสที่นิยมปลูก

• ยิมโนคาไลเซียม (Gymnocalycium)
  เรียกสั้นๆ ว่า "ยิมโนฯ" เป็นแคคตัสที่มีความนิยมเพาะปลูกในระดับต้นๆ โดยเฉพาะ "ยิมโนด่าง" ที่ให้สีสรรที่มากกว่าสีเขียวเพียงอย่างเดียว ราคาของยิมโนด่าง มีราคาที่ค่อนข้างแพง ขึ้นกับความสวยงาม และสีสรร รวมทั้งความยากง่ายในการเลือกหามาครอบครอง
• แมมมิลลาเรีย (Mammillaria)
  แคคตัสที่มีลักษณะพิเศษ นอกเหนือจากมีหนามแล้ว ยังอาจมีขนสีขาว สีเทา บางสายพันธุ์ก็มีสีทอง รวมทั้งสีนาค ขึ้นปกคลุมลำต้นทั้งหมด เป็นสายพันธุ์ที่มีสกุลใหญ่ที่สุด ตัวอย่างเช่น แมมผู้เฒ่า แมมขนแมว แมมขนนก แมมนิ้วทอง นิ้วนาค  เป็นต้น
• แอสโตรไฟตัม (Astrophytum) 
  สายพันธุ์แคคตัสที่ไม่มีหนาม ปลูกและเลี้ยงง่าย แถมยังออกดอกบ่อย ทำให้เป็นอีกหนึ่งแคคตัสที่นิยมปลูกมากเข่นกัน ตัวอย่างเช่น หมวกสังฆราช แอสโตรไฟตัมแอสทีเรียส  เป็นต้น
• อิชินอปซิส (Echinopsis)
  แคคตัสสายพันธุ์ อึดและทนทาน ตายยาก ให้ดอกที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่ 
• โอพันเทีย (Opuntia)
  อีกหนึ่งสายพันธุ์ที่เรามักจะได้เห็นบ่อยๆ ในภาพยนตร์จากต่างประเทศ มีลักษณะเป็นใบรีแต่แบน มีหนามขึ้นบริเวณรอบใบ บางสายพันธุ์นิยมนำใบ (กิ่ง) มารับประทาน รวมทั้งผลอีกด้วย

แต่ละสายพันธุ์ข้างต้น ทางผู้เขียนได้นำตัวอย่างหนึ่งในสายพันธุ์ของแต่ละประเภทมาให้พอเข้าใจ และสามารถเปรียบเทียบได้ถึงความแตกต่างของแต่ละสายพันธุ์เท่านั้น